Yazımızda şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğuna değinerek tüzel kişiliğe sahip şirketlerin bu konudaki hak ve yükümlülüklerine yer verilmiştir.
ŞİRKET NEDİR?
Şirket kelime olarak ortaklık anlamına gelmektedir. Anonim ve limited şirketler dışında kural olarak en az 2 veya daha fazla kişinin mal veya emeklerini ortak bir iktisadi amaca ulaşmak üzere birleştirmek suretiyle oluşturdukları kişi ve sermaye topluluğuna şirket denir. 13/1/2011 tarihli 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu ile anonim ve limited şirketlerde en az 2 olan kişi sayısı 1’e indirilerek kanunda ve ticari hayatta büyük bir değişikliğe gidilmiştir.
Bu makalemiz de ilginizi çekebilir: Limited Şirkette Pay (Hisse) Devri |
ŞİRKET TÜRLERİ
Şirketler adi şirket ve ticaret şirketleri olmak üzere temel olarak ikiye ayrılmaktadır. Adi şirketler Türk Borçlar Kanununun 620. maddesinde düzenlenmiş olup tüzel kişiliği bulunmayan şirketlerdir. Ticaret şirketleri ise 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununda düzenlenen tüzel kişiliğe sahip şirketlerdir. Bunlar; Anonim şirket, Limited şirket, Kollektif şirket, Komandit şirket (Adi Komandit şirket- Paylı Komandit şirket), Kooperatif şirkettir.
ŞİRKETLERDE AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLUĞU
1136 sayılı Avukatlık Kanununun 35. maddesi kapsamında yalnızca avukatların yapabileceği işler düzenlenmiştir. İlgili kanun maddesine göre;
“Dava açmaya yeteneği olan herkes kendi davasına ait evrakı düzenleyebilir, davasını bizzat açabilir ve işini takip edebilir. Ancak, Türk Ticaret Kanununun 272 nci maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır.”
Kanunda yer alan düzenlemenden de görüleceği üzere yalnızca belirli şartların bulunması halinde anonim şirketler ve kooperatifler avukat bulundurmak zorundadır. Ezcümle şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu limited şirket, kollektif şirket, komandit şirketlerde yoktur. Yalnızca belirli şartlara sahip anonim ve kooperatif şirketler avukat bulundurmak zorundadır.
Avukatlık Kanunun 35.maddesinde yapılan atıf üzerine eski Türk Ticaret Kanunu 272.maddesini incelemek gerekmektedir. Eski Türk Ticaret Kanunu m.272’de yer alan düzenlenme 6102 Sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu m. 332’de ele alınmıştır. Madde 332'de yer alan düzenlemeye göre;
“Tamamı esas sözleşmede taahhüt edilmiş bulunan sermayeyi ifade eden esas sermaye ikiyüzellibinTürk Lirasından ve sermayenin artırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi beşyüzbin Türk Lirasından aşağı olamaz.”
Maddede anonim şirketlerin asgari sermaye tutarları belirlenmiş olup 2024 yılı itibariyle düzenlenen miktarlardan düşük sermaye gösterilerek anonim şirket kurulamayacaktır.
İlgili kanunlar birlikte değerlendirildiğinde;
1.250.000 TL ve daha fazla esas sermaye miktarı bulunan anonim şirketler
Üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatif şirketleri avukat bulundurmak zorundadır.
Şartların varlığı halinde avukat bulundurmak zorunda olan anonim ve kooperatif şirketler kendi bünyelerinde avukat çalıştırabilir veya sözleşmeli olarak bir avukattan devamlı hizmet alabilir.
ŞİRKETLERDE AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞUNA AYKIRI DAVRANIŞLARDA UYGULANAN YAPTIRIMLAR
Avukatlık kanunu m.35’te devam eden düzenlemeye göre;
“Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir.”
Şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu 2001 yılında uygulanmaya başlamıştır. Anayasa Mahkemesine şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğunun sözleşme özgürlüğü ilkesine aykırı olması nedeniyle 2010/10 E. numaralı başvuru yapılmıştır. Ancak anılan başvuru Anayasa mahkemesinin 30.6.2011 Tarih 2010/10 E. 2011/110 sayılı kararı ile reddedilmiştir. Anayasa mahkemesi tarafından verilen kararda, anonim şirketlerin ortaklar, çalışanlar ve toplum üzerindeki etkisine ve yargıya taşınılan çoğu uyuşmazlıkların hukuki destek almadan yapılan hatalardan oluşması sebebiyle avukat bulundurma zorunluluğunun Anayasa’ya aykırı olmadığı belirtilmiştir. Böylelikle şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu hukuki zeminini sağlam bir şekilde oluşturulmuş olup buna aykırı hareket eden şirketler idari para cezasına çarptırılacaktır.
Detaylı bilgi almak ve danışmanlık hizmetlerinden yararlanmak için iletişim bölümündeki bilgilerden Kocaeli avukatlık büromuz Av. Revşan Çiftçi Hukuk Bürosu’na ulaşabilirsiniz.
Comments