HACİZ NEDİR?
Alacaklı tarafından başlatılan icra takibinde, borçlunun borcu doğrudan ödememesi halinde alacaklı icra dairesinden haciz işlemlerinin yapılarak borcun tahsilâtını talep eder.
Haciz işlemi borçlunun, hacze kabil mallarının icra dairesi tarafından cebri icra yoluyla borç miktarı kadar mal veya alacak hakkının paraya çevrilerek borcun tahsilâtını gerçekleştirme işlemidir. İcra dairesi kendiliğinden haciz işlemini gerçekleştiremeyecektir. Haciz işlemi ancak alacaklı tarafın talebinin olması halinde yapılabilmektedir.
UYAP üzerinden borçlunun; maaşına, aracına, taşınmazlarına, banka hesaplarına, alacaklı olduğu icra dosyalarına haciz talebi gönderilerek haciz işlemi yapılabilmektedir. Ayrıca sistem üzerinden borçlunun taşınır veya taşınmaz malları üzerinde ayrı bir haciz dosyasının olup olmadığı da görülmektedir.
HACİZ TÜRLERİ
Haciz işlemi beş farklı türden oluşmaktadır. Bunlar; kesin(icrai), geçici, ilave, tamamlama ve ihtiyati haciz olarak sıralanabilir.
Kesin(icrai) haciz; kesinleşmiş icra takibi üzerine alacaklıya, borçlunun malları üzerine haciz işlemi yaptırma ve malların satışını talep etme hakkını veren haciz türüdür.
Geçici haciz; itirazın geçici kaldırılması halinde kesin haciz hükümlerine göre yapılan ancak alacaklıya satış talep etme hakkı vermeyen haciz türüdür.
İlave haciz; hacze başka alacaklıların iştirak etmeleri sonucu, daha önce bir alacaklı için haczedilmiş olan malların bütün alacaklıların alacaklarını karşılamaması sebebiyle, bir veya bir kaç alacaklının talebi üzerine yapılan hacizdir.
Tamamlama haczi; İcra müdürünün daha önce haczettiği malların kıymetinde yanılması veya düşük bedelle satılması nedeniyle alacaklı veya alacaklılar tatmin edilemediği için, icra müdürünün re'sen borçlunun başka mallarını haczetmesidir.
İhtiyati haciz; alacaklının alacağını güvence altına alması amacıyla öngörülmüş olan geçici bir hukuki korumadır.
İCRA TAKİBİNDE HACİZ İŞLEMİ NE ZAMAN VE NASIL YAPILIR?
Ödeme emrindeki müddet geçtikten ve borçlu itiraz etmiş ise itirazı kaldırıldıktan sonra haciz işlemi gerçekleştirilebilir. Bu durum icra hukukunda takibin kesinleşmiş olduğu anlamına gelmektedir. İcra takibi kesinleşmeden bir alacak hakkı için haciz işleminin yapılması mümkün değildir.
İcra takibinin kesinleşmesi ile birlikte alacaklı borçlunun mal ve alacaklarına haciz işleminin yapılmasını icra dairesinden talep edebilir. Alacaklı haciz talebini avukatı aracılığıyla sistem üzerinden veya doğrudan icra dairesine gidip yazılı olarak veya tutanağa geçirilmek suretiyle sözlü olarak yapabilir.
HACİZ İŞLEMİNİN YAPILMASI YASAK OLAN MAL VE HAKLAR NELERDİR?
İcra ve İflas Kanunu m.82’de yer alan düzenlemeye göre;
Devlet malları ile mahsus kanunlarında haczi caiz olmadığı gösterilen mallar,
Ekonomik faaliyeti, sermayesinden ziyade bedenî çalışmasına dayanan borçlunun mesleğini sürdürebilmesi için gerekli olan her türlü eşya,
Para, kıymetli evrak, altın, gümüş, değerli taş, antika veya süs eşyası gibi kıymetli şeyler hariç olmak üzere, borçlu ve aynı çatı altında yaşayan aile bireylerine ait kişisel eşya ile ailenin ortak kullanımına hizmet eden tüm ev eşyası,
Borçlu çiftçi ise kendisinin ve ailesinin geçimi için zaruri olan arazi ve çift hayvanları ve nakil vasıtaları ve diğer eklenti ve ziraat aletleri; değilse, sanat ve mesleki için lüzumlu olan alat ve edevat ve kitapları ve arabacı, kayıkçı, hamal gibi küçük nakliye erbabının geçimlerini temin eden nakil vasıtaları,
Borçlu ve ailesinin idareleri için lüzumlu ise borçlunun tercih edeceği bir süt veren mandası veya ineği veyahut üç keçi veya koyunu ve bunların üç aylık yem ve yataklıkları,
Borçlunun ve ailesinin iki aylık yiyecek ve yakacakları ve borçlu çiftçi ise gelecek mahsul için lazım olan tohumluğu,
Borçlu bağ, bahçe veya meyve veya sebze yetiştiricisi ise kendisinin ve ailesinin geçimi için zaruri olan bağ bahçe ve bu sanat için lüzumlu bulunan alet ve edevat, Geçimi hayvan yetiştirmeye münhasır olan borçlunun kendisi ve ailesinin maişetleri için zaruri olan miktarı ve bu hayvanların üç aylık yem ve yataklıkları,
Borçlar Kanununun 510 uncu maddesi mucibince haczolunmamak üzere tesis edilmiş olan kaydı hayatla iratlar,
Memleketin ordu ve zabıta hizmetlerinde malul olanlara bağlanan emeklilik maaşları ile bu hizmetlerden birinin ifası sebebiyle ailelerine bağlanan maaşlar ve ordunun hava ve denizaltı mensuplarına verilen uçuş ve dalış tazminat ve ikramiyeleri, Askeri malullerle, şehit yetimlerine verilen terfi zammı ve 1485 numaralı kanun hükmüne göre verilen inhisar beyiye hisseleri,
Bir muavenet sandığı veya cemiyeti tarafından hastalık, zaruret ve ölüm gibi hallerde bağlanan maaşlar,
Vücut veya sıhhat üzerine ika edilen zararlar için tazminat olarak mutazarrırın kendisine veya ailesine toptan veya irat şeklinde verilen veya verilmesi lazım gelen paralar,
Borçlunun haline münasip evi,
Öğrenci burslarının haciz işlemine konu olması mümkün değildir. Bu mal ve haklar üzerinde haciz işlemi yapılamaz.
HACİZ İŞLEMİNDE ZAMANAŞIMI
İcra İflas Kanunu m.78’de yer alan düzenlemeye göre;
“Haciz istemek hakkı, ödeme emrinin tebliği tarihinden itibaren bir sene geçmekle düşer. İtiraz veya dava halinde bunların vukuundan hükmün katileşmesine kadar veya alacaklıyla borçlunun icra dairesinde taksit sözleşmeleri yapmaları halinde taksit sözleşmesinin ihlaline kadar geçen zaman hesaba katılmaz. Haciz talebi kanuni müddet içinde yapılmaz veya geri alındıktan sonra bu müddet içinde yenilenmezse dosya muameleden kaldırılır.”
Buna göre ödeme emrinin tebliğinden itibaren 1 yıl içerisinde haciz talebinde bulunulması zorunludur. Ancak bir yıl içerisinde haciz talep edilmezse dahi dosya yenilenerek haciz işlemi gerçekleştirilebilir. Ancak bu süre borcun zamanaşımına uğraması ile birlikte sona erecektir.
Detaylı bilgi almak ve danışmanlık hizmetlerinden yararlanmak için iletişim bölümündeki bilgilerden Kocaeli avukatlık büromuz Av. Revşan Çiftçi Hukuk Bürosu’na ulaşabilirsiniz.
Comentários