OTURMA İZNİ NEDİR?
Yabancı bir ülkede, yasalar gereğince belli bir sürenin üzerinde kalabilmek için oturma izninin alınması gerekir. Oturma izni, ilgili devletin egemenlik yetkisi ile belirlediği kurallara göre bir yabancının ülkede kalmasını sağlayan izin belgesidir. Ülkemizdeki kanuni düzenlemeler göre ise vize süresi sona eren yabancıların Türkiye'de kalmaya devam edebilmeleri için oturma izni almaları gerekir.
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu m.19’a göre;
“Türkiye’de, vizenin veya vize muafiyetinin tanıdığı süreden ya da doksan günden fazla kalacak yabancıların ikamet izni almaları zorunludur. İkamet izni, altı ay içinde kullanılmaya başlanmadığında geçerliliğini kaybeder.”
OTURMA İZNİ TÜRLERİ
Ülkemizde kalmak için oturum izni alınması farklı nedenlere dayanabilir. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununa göre altı farklı nedene dayanılarak oturum izni verilmektedir.
İkamet izni çeşitleri şunlardır:
Kısa dönem ikamet izni
Aile ikamet izni
Öğrenci ikamet izni
Uzun dönem ikamet izni
İnsani ikamet izni
İnsan ticareti mağduru ikamet izni
İkamet izni türüne göre başvuru koşulları, başvuru için gerekli evraklar, başvurunun ret -iptal veya uzatılmaması kararı farklı olarak düzenlenmiştir. Dolayısıyla ikamet izni başvurusunda bulanacak olan yabancılar kendi koşullarına uygun olan ikamet iznine başvurmaları gerekmektedir.
TÜRKİYE'DE OTURMA İZNİ NASIL ALINIR?
İkamet izni başvurusu bizzat yabancı kişi, avukatı veya yasal temsilcisi tarafından yapılır. İkamet izni süresini on güne kadar aşmış olanların başvuruları da alınır. Yabancının içinde bulunduğu durum ve idari ihtiyaçlar yönünden gerekli olduğunda on günlük süre koşuluna bağlı kalınmaz.
İkamet izni başvurusu, yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki konsolosluklara yapılır. Konsolosluklar, ikamet izni başvurularını görüşleriyle birlikte Genel Müdürlüğe iletir. Genel Müdürlük, gerekli gördüğünde ilgili kurumların görüşlerini de alarak başvuruları sonuçlandırdıktan sonra, ikamet izninin düzenlenmesi ya da başvurunun reddedilmesi için konsolosluğa bilgi verir.
Türkiye içinden yapılabilecek ikamet izni başvuruları ise valiliklere yapılır. Başvuru, belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde elektronik ortamda da alınabilir (https://e-ikamet.goc.gov.tr/)
İkamet izni için başvuracak yabancılarda, talep ettikleri ikamet izni süresinden altmış gün daha uzun süreli pasaport ya da pasaport yerine geçen belgeye sahip olmaları şartı aranır. Başvuru için gerekli olan bilgi ve belgeler eksik ise, başvurunun değerlendirilmesi eksiklikler tamamlanıncaya kadar ertelenebilir. Eksik olan bilgi ve belgeler ilgiliye bildirilir.
Başvurular, en geç doksan gün içinde sonuçlandırılır. İkamet izni başvurusunun reddedilmesi halinde işlemler ilgiliye tebliğ edilir.
OTURMA İZNİ BAŞVURUSUNA İLİŞKİN VERİLEBİLECEK KARARLAR
İkamet izni başvuruları, başvurunun işleme alınmasından itibaren en geç doksan gün içinde sonuçlandırılır. Doksan günlük süre, bilgi ve belgelerin tam olarak yetkili makama teslim edildiği tarihten başlar. İkamet izni veya ikamet izni süresinin uzatılması için yapılan başvuru hakkında ret, kabul, uzatma veya uzatılmama kararı verilebilmektedir. Başvuru talebinin kabul edilmesi veya uzatılması halinde yabancı, başvuru tarihinden itibaren geçerli olarak ülkemizde yasal bir şekilde oturma izni hakkına sahip olacaktır.
Süresi biten ikamet izninin uzatılmaması ya da ikamet izni talebinin reddi halinde yabancıya harca tabi olmayan, şekli ve içeriği Genel Müdürlük tarafından belirlenen, Türkiye’de sadece on güne kadar kalma imkânı tanıyan belge verilir.
İKAMET İZNİNİN UZATILMASI
İkamet izinlerini uzatma yetkisi valiliklere tanınmıştır. Uzatma başvuruları, ikamet izni süresinin dolmasına altmış gün kalmasından itibaren ve her koşulda ikamet izni süresi dolmadan önce valiliklere yapılır.
İkamet iznini uzatma başvurusunda bulunanlara, harca tabi olmayan bir belge verilir. Bu yabancılar, ikamet izni süreleri sona ermiş olsa dahi haklarında karar verilinceye kadar bu belgeyle Türkiye’de ikamet edebilir.
Uzatılan ikamet izinleri, yasal izin sürelerinin bitim tarihinden itibaren başlatılır. Uzatma başvuruları, valiliklerce sonuçlandırılır.
İkamet izninin uzatılmamasına ilişkin karar valilikçe ilgiliye, yasal temsilcisine veya avukatına tebliğ edilir. İlgili uzatmama kararından yabancının karara karşı itiraz yollarının açık bir şekilde belirtilmiş olmalıdır. Aksi takdirde yapılan tebliğ işlemi hukuka aykırıdır.
OTURMA İZNİ BAŞVURUSUNUN REDDEDİLMESİ, İPTAL EDİLMESİ VEYA UZATILMAMASI HALİNDE NE YAPILABİLİR?
İkamet izni alınması için yapılan başvurunun reddedilmesi, ikamet izninin daha sonrasında iptal edilmesi veya ikamet izni süresinin dolması halinde uzatılmama kararı verilebilmektedir. Oturum izni başvurusunun reddedilmesi, iptal edilmesi veya uzatılmaması kararı genel olarak;
Oturma izni şartlarının sağlanmaması veya sonradan ortadan kalkması,
İkamet izninin amacına aykırı kullanılması,
Yabancı hakkında sınır dışı veya ülkeye giriş yasağı kararı bulunmasından ötürü verilmektedir.
Valilik tarafından verilen kararlar ilgiliye tebliğ edilir. İkamet izni başvurusunun reddi, iptal edilmesi veya uzatılmaması kararlarına karşı izlenebilecek iki hukuki yol bulunmaktadır. Bunlar;
İlk olarak karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içerisinde, kararı veren makama itiraz başvurusunda bulunulabilir. İtiraz üzerine ilgili makam, 30 gün içerisinde itirazın reddi kararı verirse veya 30 gün içerisinde cevap vermezse(zımni ret) yabancı kişi kararın iptali için 60 gün içerisinde idare mahkemesinde iptal davası açabilir.
Bir diğer yol ise; yabancı kişi kararı veren makama başvuru yapmadan tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içerisinde doğrudan iptal davası açabilir.
Detaylı bilgi almak ve danışmanlık hizmetleri için iletişim bölümündeki bilgilerden Kocaeli avukatlık büromuz Av. Revşan Çiftçi Hukuk Bürosu’na ulaşabilirsiniz.
Comments